Eindspelen van Jaap Bus


1. Jaap Bus
Het eerste Wereldkampioenschap Eindspelcompositie in 2005 / 2006 had 42 deelnemers. Het beste eindspel van Jaap Bus bracht het tot de tweede plaats van de categorie A.

Hieronder wordt het in verbeterde vorm getoond, de auteur ontdekte veel later dat een andere eerste zet een bijzondere schijnoplossing extra opleverde.

Wellicht zou dat de score verhoogd hebben zodat de eerste plaats in zicht zou komen, maar dat is nu niet meer vast te stellen.

De eerste Applet laat die schijnoplossing zien.
Na 8-3 (20-25) 7-2 (29-33) 19-14 speelt zwart geen (33-39) want dan wint wit nog door 3-17 (39-43) 17 x30!! Daarom speelt zwart anders, alle dan volgende zetten zijn gedwongen voor zwart, tot en met het verrassende slot met (49-32!!) 45 x 34 (32-23) waarna wit geen 24-29 kan spelen en het dus remise is.
Het moet dus anders en wel door een offer, waardoor wit slechts drie stukken overhoudt. Een belangrijk aspect van dit eindspel is dat wit na 19-14, 8-3 (29-33) alleen maar kan winnen door naar 48 te slaan! Immers, na 3x43 volgt (4-9!) 7-1 (32, 38) met remise. Later zal blijken wat daaraan zo opmerkelijk is.
Zwart kan zich in deze variant nog wat anders verdedigen, door na 7-2 (15-20) te spelen i.p.v. (33-39). Dit leidt tot een mooi slot. Overigens is dat slot ook op een andere manier te bereiken als in de onderstaande Applet is aangegeven met zwart aan zet. Dit slot heeft een veelvoud van (harakiri) scherpe spelgangen.

Het wordt nu tijd voor de hoofdvariant. Zwart kan het wit namelijk nog wat moeilijker maken door na 3x48 geen (28-32) te spelen, maar (15-20). De volgende winstpoging lijkt logisch, maar zwart heeft weer eens een verrassing in petto, zoals te zien is in de vierde Applet!
Dit alles leidt tot het meest opmerkelijke aspect van dit eindspel. Immers wit mocht na (29-33) niet naar 43. Maar na het boven aangegeven (15-20) is 48-43!! de enige winst. De hoofdvariant is zodoende:

2. Jaap Bus
In deze stand is het duidelijk dat 12-8 niet wint na (29-34) 39-33, 8-3 of 8-2 (22-28, 23-29).

Na het offer 30-24 en 12-8 (22-27) 8-3 heeft zwart de keuze tussen (20-24) of (20-25).

De sleutelzet na (20-24) is 3-26! Met het verloop als door de onderstaande Applet is aangegeven.

Het zal blijken dat na (20-25) de oplossing heel anders verloopt.

Na 8-3 is de stand ontstaan van de volgende Applet, waar zwart de keus heeft tussen (20-24) of (20-25).

Het blijkt nu dat na (20-25) 3-26 niet wint: 3-26 (36) 26-42 (27-32) 39-34 (23-28) =. Na 3-17 maakt zwart mooi remise door (25-30!) 3-12 (23-28) 12-26 (31-36) 26-31 (36-41!) =. Ook 3-8 wint niet na (31-36 !!) =.

Maar wit kan toch winnen en wel op spectaculaire wijze. De climax is de zet 47-42!!

3. Jaap Bus
Dit eindspel heeft wat meer witte stukken als gebruikelijk. Dat kan niet anders want er zijn veel witte stukken nodig aan het eind van de ontleding. Dat slot is dan ook heel bijzonder, want slechts één witte dam wint het van twee zwarte dammen, die kunnen zich beide niet in veiligheid brengen !

Overigens, dat het zover komt is op het eerste gezicht niet te verwachten. Immers het lijkt na 10-4 helemaal uit te zijn. Zwart heeft echter het verrassende verweer met (22-28). Dat zou remise zijn na 4 x 7 ? , maar wit doet het beter.

De eerste Applet geeft de scherpe variant als zwart maar één dam haalt. De hoofdvariant volgt daarna.
De tweede Applet (z.a.z.) laat één van beide mogelijkheden zien die zwart heeft om twee dammen te halen. Dat kan zwart ook in een andere volgorde, maar dan wint wit op dezelfde manier.