Forcings

Het begrip 'forcing' heeft twee betekenissen:
a) compositie waarin wit zwart dwingt tot een of meer bepaalde schuifzetten op straffe van verlies op
korte of lange termijn;
b) zo'n gedwongen schuifzet wordt eveneens forcing genoemd.

        In elk nummer van De Problemist staat een verhaal over forcings in
        zowel het partijdammen als in de damproblematiek.
        Van Tjalling Goedemoed (rechter foto), een expert in analyses van
        partijen en componist van partij-achtige damproblemen, waarin
        forcings een belangrijke rol spelen.
        Tjalling had deze rubriek in 2015 overgenomen van zijn grote
        voorbeeld, Frans Hermelink (foto links), maar is helaas in 2016
        veel te vroeg, op 45-jarige leeftijd, overleden.

        Oege Dijkstra heeft het redacteurschap van deze zeer gewaarde rubriek op zich genomen:
       
"Liever had ik deze rubriek niet geschreven. Tjalling had het moeten doen; hij heeft zich de
        laatste jaren als propagandist voor de (partij)problematiek onmisbaar - ik zou bijna zeggen
        onsterfelijk, maar dat klinkt zo raar - gemaakt in de damwereld. Mij heeft hij in ieder geval
        de wereld van de problematiek ingetrokken. In 2010 publiceerde ik mijn eerste compositie
        in De Problemist, waar ik op sterke aandrang van Tjalling lid van was geworden."
        Stuur Oege nieuwe forcing composities!

Hieronder kunnen een aantal forcings opgelost en nagespeeld worden.
Alfabetisch gerangschikt op auteursnaam.

Oege Dijkstra (1958)

Treedt regelmatig op in de rubriek forcings van De Problemist, naast zijn favoriete krant 'Friesch Dagblad'.
Hieronder drie fraaie composities van zijn hand, inclusief zijn eigen commentaar erop!


L:
"Het gaat in deze forcing om het veroveren van de zwarte schijf 28. Zwart verdedigt zich taai, met name
met zijn vierde zet 21-27! , waar domweg achterlopen door wit met 13-19 niets oplevert. Na 21-27 dreigt
13-19 wel met voordeel. Wit moet wel scherp blijven: 40-34 i.p.v. de getoonde 40-35 wint niet. Hierna
komt nog het fraaie offer 25-20! voor wit.
Een forcing met zeven dwangzetten, waaronder een offer zie je niet vaak! Frans Hermelink betitelde deze
forcing als een klassieker. Op de site van Eric van Dusseldorp ook lovende woorden ervoor in een van zijn
rubrieken." Friesch Dagblad 7 december 2012 en later in De Problemist.

M:
"Na wits zet 30-24 is 14-20 voor zwart verhinderd door 23-18. Na 13-19!? lijkt er niets aan de hand,
maar wit heeft nu een meerslagcombinatie die uitmondt in een gewonnen drie om drie. Zwart speelt dus
eerst 15-20 (wit slaat 24x15) en pas daarna 13-19!"
Friesch Dagblad 21 februari 2014 en daarna in De Problemist van 2014.

R:
"Vanuit een mooie partijstand dwingt wit een winnende drie-om-drie af. Als zwart na de eerste zet van
wit 21-26 speelt wint wit door 29! met de dreiging 23, 21, 22, 25. In het eindspel wordt de doorbraak
twee keer uitgesteld: eerst door 32! en later door 11! Om er daarna à la Arjen Robben rechts omheen te
gaan, aldus Tjalling Goedemoed." Friesch Dagblad 5 september 2014.


Tjalling Goedemoed (1971)

Groot partijspeler én promotor van het damspel met cursussen, publikaties en rubrieken, laat hier een drietal
van zijn composities zien, uiteraard in mooie partij-achtige standen.


L:
 Bevat één forcing, en wel aan het begin, waarna zwart geen keus heeft en wordt weggespeeld via een 1x2x3-
slagcombinatie. Zwart kan met 36-41 na wit's eerste zet dam halen (ten koste van vier schijven), maar die wordt
direct gevangen met 33-29.

M:
Hier wordt zwart in de afwikkeling tweemaal door wit gewongen om een schuifzet uit te voeren.

R:
  Deze forcing bevat meerdere gedwongen schuif/slag-zetten voor zwart. Alleen de hoofdvariant wordt hier
(voorlopig) getoond: zwart heeft tijdens de spelgang alternatieven die alle duidelijk verliesgevend zijn.

Krijn Hemminga (1979)

Heeft een aantal jaren als secretaris in het bestuur gezeten van onze Kring voor Damproblematiek en is in
2015 na aantal jaren 'damslaap' door onze digitale media wakker geschud.

"Superlange forcing, zwart loopt zelfs twee keer naar dam! Dit probleem vind ikzelf mijn beste." 

De Problemist augustus 2008.

Frans Hermelink (1945)


Van de meester zelf kunnen vele pareltjes van forcings getoond worden. Op verzoek heeft hij er uiteindelijk
twee uitgekozen (de tweede bevat de varianten M en R), voorzien van Frans' eigen korte commentaar.


L:
  "Simpele manoeuvres brengen de schijven in de juiste slagorde. Samen met de entourage van
een fraai gescheiden stand komt het stokoude (1943) motief van Jan Scheijen mooi uit de verf."

M:
"Deze klassieke stelling is gebouwd op de verrassende finesse 32-28! afkomstig van David Douwes."

R:
  "Een gaaf cadeau kreeg ik met de haarscherpe winst in de variant hiervan, waarin zwart als eerste
tegenzet niet (19-24) speelt maar (8-12): we belanden nu in een bekend eindspel (1939) met twee
varianten van de toenmalige 16-jarige Henri Gans." 

De aanvangsstand van M&R is ontstaan na een kleine reparatie van Tjalling Goedemoed om zo een bij-oplossing te vermijden.

Martijn van der Klis (1987)

 
"Met deze miniatuurforcing ben ik nog steeds erg tevreden. Niet heel moeilijk, maar het past allemaal
precies (de witte dam heeft maar één goed veld), en dat vanuit een zeer natuurlijke partijstand.
Ik speelde al langer met het motiefje en opeens stond de (in mijn ogen) perfecte stand op het bord."
De Problemist augustus 2013.

Arie van der Stoep (1944)


De oud-eindredacteur van De Problemist laat hieronder een drietal van zijn vele composities zien.

 

L:
Indien zwart  9-14 speelt na wits eerste zet volgt 2. 32-27 14-20 3. 24x15 25-30 4. 33-28 30-35 
5. 28-22 35-40 6. 23-19 13x33 7. 22x2 met winst voor wit door overmacht. De Problemist 2013.

M:
Sluit-, dreig- en slagdwang. 
Zo’n ingemetselde schijf op 16 vinden we in 250 van de > 400.000
dampartijen terug in TurboDambase. De Problemist 2013.

R:
"Geïnspireerd door een miniatuur van J.L. Waltmans uit Dam Eldorado januari 1984", aldus Arie van der
Stoep bij diagram 12 in zijn boekje 'Miniatuurforcings', een uitgave van de Kring voor Damproblematiek ter
gelegenheid van het 70-jarig bestaan in 2011. Deze is, in "very-slow-motion", tevens te zien als diapresentatie,
het eerste, historische, bewegende dambord op de site, dat nu nog steeds van waarde is als introductie voor
beginnende problemisten. De Problemist februari 1988.

Arjen Timmer (1988)

Deze oud-secretaris van de Kring voor Damproblematiek kan héél goed dammen én problemen maken, die
altijd vanuit mooie partijachtige standen moeten 'vertrekken': mooie combi's van partij- en probleemdam!  
Kijk maar eens naar deze drie composities,  voorzien van Arjen's eigen, terecht trotse, commentaar.


L:
  "Tjalling Goedemoed schrijft in De Problemist een artikelenserie over 'didactische partijproblematiek".
Dit is een categorie damcomposities die leerzaam zijn voor partijspelers, omdat er sprake is van een
zogenaamde 'partijstructuur'. Hier zien wij een korte vleugelopsluiting, waarbij wit aan zet via een lichte forcing,
een verrassende combinatie en een schitterend eindspel winst binnenhaalt. Het eindspel, na wits slag 36x29,
staat op naam van R.C. Keller, een partijgrootmeester uit vroeger jaren." De Problemist oktober 2010.

M:
"Opnieuw een reeds bekend motief bewerkt in een partijachtige stand. Een echte partijstructuur ontbreekt
natuurlijk, de witte centrumstrategie heeft geresulteerd in een uiteengeslagen zwarte stelling. Het lijkt een lange
weg naar winst te worden, maar verrassend genoeg weet wit de winst te forceren!" De Problemist augustus 2008.
(Als zwart 11-17 speelt na wits eerste zet is het snel voorbij volgens 2. 28-22 18x37 3. 33-29 24x31 4. 26x37 27x40
5. 45x3+)

R:
 "Deze miniatuur bracht mij de eerste overwinning in een compositiewedstrijd 
(Concours Ligue de Nations -FFJD
2008, 1e prijs categorie A).
Ik 'versloeg' daarmee onder andere Andreas Kuyken. Het zoet der overwinning smaakt
altijd goed 
, de inhoud van de compositie doet dat natuurlijk nog meer!
Wit speelt hier natuurlijk 1. 44-40! Zwart had al voorzien een schijf te verliezen, maar via 17-21 2. 40x29 21-26
dacht hij nog te kunnen ontsnappen naar remise. Hij komt echter van een koude kermis thuis ... zoals het applet
laat zien! Over partijstructuren gesproken: er staat een 'HARRY' op het bord. Dat is, spel met een (H)oge (A)ctieve
(R)andschijf, de witte schijf 15. 
Deze miniatuur is prettig harmonieus, al zeg ik het zelf. Een inleidende forcing, zwarte tegenactie, economische
meerslag, offer, damoffer, lichtvoetig motief, damnaturel. En dat verpakt in 'slechts' 7 stukken tegen 7 stukken."
 

               
 Nederlands         English