Motieven                     

---

In feite is een motief het einde van een dampartij of -compositie: de strijd is voorbij, maar kan door
de 'verliezende partij' soms nog gerekt worden, in de hoop dat de ander een fout maakt. Een motief
kan ook gezien worden als een korte versie van eindspel: minder stukken en zetten.
Een motief wordt vaak gebruikt als het begin bij het componeren van damproblemen. Verder kan een
motief vaak met succes gebruikt worden om een scherp slot te verkrijgen van damproblemen die
vanuit slagcombinaties gemaakt worden.
Een aantal illustratieve voorbeelden is hieronder gegeven, in volgorde van oplopend aantal schijven
van het motief, waarbij wit telkens op een eenduidige manier weet te winnen.
Bij elk motief is tevens een voorbeeld van een damcompositie uit de Showroom gegeven en het aantal
keren dat het motief voorkomt in de TurboDambase.

---

---

             

Naturel                                      Enkelvoudige oppositie        Opsluiting 45=D50

L:   Uiteraard 45 of 50 mogelijkheden, waar de witte schijf of dam kan staan. Lijkt flauw, maar als een partij
zo gewonnen wordt of een compositie zo eindigt, is men dik tevreden! Het totaal aantal composities die
zo eindigen is 8007 (vergelijk het Timoneda motief met 8263), met 4205 als schijf- en 3802 als damnaturel.
Grote verschillen in waar de witte schijf staat, van slechts 10x voor veld 15 tot een kleine 300 voor veld 37!
Bij de damnaturel is veld 31 het minst populair, slechts 8x, terwijl de velden aan de randen van het bord
uiteraard het meest voorkomen, van 104x op veld 15 tot 249x op veld 49.
Klik hier voor het complete statistische overzicht van de naturel. Onderwerp voor verdere studie?  
Voorbeeld: van der Klis-R

M: Ook hier zijn er talloze mogelijkheden, maar niet altijd 'scherp', met wit aan zet en wint.
Voorbeeld: Stuurman-L

R:   Zwart heeft weliswaar nog een schijf, maar verliest als ie aan zet is. De witte dam kan ook een
schijf zijn. Exclusief het Timoneda-motief (zie hieronder), dat zo eindigt, zijn er 934 composities met dam
en slechts 47 met schijf op veld 50 te vinden. Voorbeeld: van den Berg-M

---

             

Langelijn                                   Schuiftrompet                         Magneet


L:   Met zwart aan zet is de zwarte dam gevangen (ook 46/5 genoemd). De dammen kunnen ook in
positie verwisseld worden, dan is het een 5/46 langelijn motief. Begrijpelijk dat het getoonde motief
zo'n tien keer vaker bewerkt is (6516x) dan de 5/46 variant (692x).  Voorbeeld: Miedema-L

M: Ook hier met zwart aan zet is de zwarte dam gevangen, door de zwarte schijf en de witte schijf
die het vluchtveld van de zwarte dam blokkeert. Dit motief komt voor met de zwarte dam op de velden
47 (1x), 48 (1x), 49 (11x). Met de zwarte dam op veld 50, is weliswaar geen schuiftrompet meer, 115x!

R:   Met zwart aan zet kan wit toch de zwarte dam vangen.

---

                               

Timoneda                                                                                                   'Naamloos'
Twee scherpe varianten, vandaar de twee diagrammen!

Dit is het meest populaire motief voor damproblemisten (tot voor kort Guerra genoemd, daarvoor
toegeschreven aan Canalejas): er staan 8440 composities op dit prachtige motief in TurboDambase.
Begrijpelijk: die ene witte dam weet nog net van de drie zwarte schijven te winnen, zodat er in de
compositie lekker veel ruimte is om wat witte schijven te offeren voor de overwinning.
Daarentegen: er is nog nooit, voor zover bekend, een dampartij in deze stand geëindigd!

L: De winstgang als zwart 1-7 speelt.  M: De winstgang bij zwarts zet 6-11. Voorbeeld: Voormans-L
N.B. In dit motief zitten veel motieven van witte dam versus twee zwarte schijven verborgen, kijk maar
nogmaals rustig naar de afwikkeling. Al deze tussenvormen zijn dus bruikbaar voor een scherp probleem.
Voorbeelden van deze tussenvormen en het slot met de schijfklem 45/50 waren ook al hierboven te zien.

R: Kan als neefje van het Timoneda-motief gezien worden: ook hier kan de witte dam op het
nippertje winnen van de drie zwarte schijven. De dam kan natuurlijk ook op de velden 7, 12, 18 en 23
staan (niet op 45, want dan is het slot niet scherp meer). Aantal composities is 42, waarvan de meeste
vanzelfsprekend met de dam op veld 1 (37 stuks).  Voorbeeld: Kieboom-L

---

Vraag: "Zijn er nog andere motieven bekend waarbij één dam scherp weet te winnen van drie schijven?"
Antwoord, van Rob Spijkers: "In mijn MotiefMijn komen er 250 van voor, maar zijn niet altijd scherp.
Hieronder drie scherpe voorbeelden."

Blankenaar  (1895)                    Blonde (1798)                       Duursma (1942)
 

---

Voorbeelden hoe een witte dam met de hulp van twee schijven een doorgebroken zwarte schijf pakt.

Maurice                                      Vervloet                                  Commard
 

L:  De zwarte schijf weet dam te halen op veld 48 of 49, maar wordt met 28-37 of 28-44 gevangen.
E. St. Maurice, Le Jeu de Dames 1903.

M: Idem dito: de witte dam gaat in dit geval naar veld 26 of 44. C.G. Verfloet, Revue des Jeux 1890.

R:   Mooi en subtiel tegelijk, zoals de zwarte dam onschadelijk wordt gemaakt. L. Commard, 1823.

Marchal                                        Dijkstra                                    Scheijen

Dit drietal laat zien hoe de witte dam in staat is zwart op het gewenste veld dam te laten halen om zo
de zwarte dam vervolgens te kunnen vangen. H. Marchal (1921), O. Dijkstra (2009), J.H.H. Scheijen (1968).

---

Bolzé                                            Moureau                                  Duursma

L:  J.F. Bolzé maakte dit fraaie motief in 1901! De witte dam moet even 'inhouden' voor het juiste tempo.
Kijk verder in de Damwerkplaats #25 van Johan Konings, die dit motief heeft weten uit te breiden.

M & R: Twee latere voorbeelden van hetzelfde idee van C. Moureau (1939) en S.W. Duursma (1943).

---

             

Blonde                                         Manoury                                   Zadacha

L:   Zwart kan een dam halen, maar die wordt vervolgens door wit in de klem gezet.

M: Wit offert zijn schijf en zet daarna met zijn dam zwart klem in de hoek.

R:   Zwart aan zet: nu zijn zelfs twee zwarte dammen door wit opgesloten!
Vraag: "Schijnt erg populair te zijn in Rusland en kent diverse alternatieve opsluitvarianten?"

---

                                                                   

Nicod   
                    De drie varianten, afhankelijk van hoe zwart tegenspeelt, met zwart aan zet.

Bijgaand Timoneda motief heeft bijvoorbeeld de code: 3001 01.06.25(--) = -- (02):
#BP#BK#WP#WK [3 zwarte schijven, 0 zwarte dam, 0 witte schijf, 1 witte dam],
de veldnummers van de zwarte schijven, de veldnummers van de zwarte dammen tussen haakjes
[-- als er zoals hier geen zwarte dam is], de veldnummers van de witte schijven [weer -- omdat er
geen witte schijf is] en tenslotte het veld van de witte dam.

Extra info is daarbij zeer wenselijk, zoals auteur, datum, oplossing en 1e-publicatiedatum, om zo
nieuwe motieven op te kunnen nemen in de  'MM' collectie!